Screen horror: een oprukkend subgenre. Welke films moet je kijken?

De populariteit en het financiële succes van The Blair Witch Project (1999) en vooral Paranormal Activity (2007) gaven aan het eind van jaren 00 een enorme boost aan de zogeheten Found Footage horrorfilms: films die gedeeltelijk of volledig gepresenteerd worden alsof ze op gemaakte video-opnames gevonden zijn. Films zoals [REC] (2007), Cloverfield (2008), Diary of the Dead (2008), Trollhunter (2010), Grave Encounters (2011), V/H/S (2012) en Chernobyl Diaries (2012) volgden in deze traditie. En dan hebben we het niet eens gehad over de vijf vervolgen op Paranormal Activity (nummer 7 in de filmreeks komt overigens in maart van 2021 uit). De afgelopen jaren lijkt er echter een nieuw subgenre binnen de Found Footage horrorfilms te verschijnen: Screen Horror.

Wat wordt er met Screen Horror bedoeld? Een film die tot dit subgenre behoort, is een film die zich volledig afspeelt op een beeldscherm van een pc. Net als bij Found Footage Horror kan dit subgenre op verschillende manieren manifesteren. De beste manier om uit te leggen wat Screen Horror precies inhoudt, is door een voorbeeld te laten zien. Dit jaar is Host verschenen: een perfect voorbeeld van het genre. Zie hieronder de trailer.

Host gaat over zes vrienden die een seance houden, wat uitmondt in een hele hoop ellende. Dit klinkt niet als het meest originele plot ooit, maar wat deze film uniek maakt, is dat de hele film een Zoom call is. Zoom is natuurlijk een van de meest gebruikte manieren hoe bedrijven anno het coronatijdperk hun medewerkers laten communiceren met elkaar. Je kan je voorstellen dat de film dan wel erg close to home komt. Host is geregisseerd door Rob Savage. De film is gebaseerd op een korte film, ook gemaakt door Savage, begin 2020. Het bijzondere aan de productie van deze film is dat alle acteurs in de film zélf de camera's en lichten moesten opzetten en zélf hun stunts moesten uitvoeren, omdat vanwege de coronacrisis niet iedereen in één studio aanwezig kon zijn. Rob Savage moest dus zijn acteurs digitaal regisseren, wat geen makkie geweest moest zijn. Zelfs met al deze complicaties duurde het slechts twaalf weken om deze film te maken, produceren, editeren en af te leveren bij Shudder, een Amerikaanse horrorstreamingservice, die de film ook produceerde.

Dat Host een geslaagde film is geworden, blijkt wel uit de reacties van recensenten. Op het bekende recensieplatform Rottentomatoes krijgt Host (op dit moment) maar liefst een 100%, wat betekent dat alle recensenten die de film gezien hebben de film de moeite waard vonden. Bekendere voorbeelden van Screen Horror bij het grote publiek zullen waarschijnlijk Unfriended (2014) en het vervolg Unfriended: Dark Web (2018) zijn. In deze films wordt niet Zoom, maar Skype gebruikt. Ook deze films zijn eveneens (zij het relatief wat minder ten opzichte van Zoom) goed ontvangen door critici met, respectievelijk, 61% en 59% op Rottentomatoes. Het lijkt een trend te zijn, omdat ook andere voorbeelden steevast op uitstekende recensies konden rekenen, zoals The Den (2013) (76%), Profile (2018) (60%) en Searching (2018) (92%). Zou Screen Horror dé nieuwe positieve impuls kunnen zijn die het overkoepelende Found Footage genre nodig had en dus het genre nieuw leven in zal blazen? De eerste (grote) Found Footage Horror films, zoals The Blair Witch Project, Paranormal Activity en [REC] kregen namelijk uitstekende kritieken (87%, 83% en 89%), maar de afgelopen vijf à tien jaar zijn er maar weinig bejubelde films binnen het genre uitgekomen, naast de bovengenoemde voorbeelden van Screen Horror.

Het meest succesvolle voorbeeld van Screen Horror is waarschijnlijk toch wel Searching. Deze film, geregisseerd door Aneesh Chaganty had een budget van nog geen miljoen dollar en bracht bij de box office maar liefst 75,5 miljoen dollar op. De film gaat over een vader (John Cho, bekend als Sulu uit de nieuwe Star Trek films) wiens dochter vermist raakt en over zijn zoektocht naar haar. Er wordt in Searching anders met het subgenre omgegaan dan in Host, waarin één bepaald medium (Zoom) gebruikt wordt. Searching speelt zich gedurende de hele film af op een computer- en telefoonscherm, waarbij vele vormen van digitale media worden gebruikt om spanning op te bouwen, van Skype tot Google en van Youtube tot Facetime. (Het is overigens de vraag in hoeverre Searching als een échte horrorfilm gezien kan worden, maar een mystery/thriller is het zeker).

Technologie verandert jaar op jaar en dat is gelijk hét grote risico voor dit subgenre. Wie weet welke digitale media we gebruiken over tien jaar... Unfriended gaat over cyberbullying op (o.a.) Facebook. De populariteit van dit medium daalt enorm en een film als Unfriended is dus waarschijnlijk anno 2020 veel minder effectief dan in 2014. Het is de vraag in hoeverre deze films binnen het Screen Horror genre dus niet enorm snel gedateerd zijn. Dit zou de levensduur van dit subgenre dus onzeker kunnen maken. De manier waarop (horror)filmmakers hun aanbod aanpassen op het huidige klimaat is echter wel enorm interessant en is een bevestiging van het innovatieve karakter van horrorfilms. Misschien zal over vijftig jaar Found Footage Horror wel tien verschillende subgenres bevatten die de progressie van digitale ontwikkelingen over de jaren heen laten zien. Dan hebben we gelijk ook een mooi naslagwerk voor de jeugd in 2070, zodat zij kunnen zien hoe we aan het begin van de 21ste eeuw met elkaar communiceerden.

Host is helaas alleen bij Shudder te zien en deze streamingservice is (nog steeds) niet in Nederland te verkrijgen. Hopelijk gaat deze film ooit nog een keer op een Nederlandse streamingservice arriveren. Gelukkig zijn andere Screen Horror films, zoals Searching en Unfriended, wel via Pathé Thuis en iTunes Movies te zien.

Wat vind jij van Screen Horror? Is het een ontwikkeling die jij graag ziet of vind je dat het subgenre mag uitsterven?