Neil Jordan’s Horror

Afgelopen april vond het 29ste Imagine Film Festival (voorheen het Amsterdam Fantastic Film Festival) plaats. Er waren misschien een aantal zaken veranderd, zoals de locatie (is nu het EYE filminstituut) en de artistiek directeur (Phil van Tongeren gaf het stokje over aan Chris Oosterom), maar veel dingen waren hetzelfde gebleven zoals de Night of Terror en de uitreiking van verschillende awards, zoals de Career Achievement Award. Voorgaande jaren ging de Career Achievement Award onder andere naar Stan Lee, Rutger Hauer, Tim Burton, Terry Gilliam, Lloyd Kaufman en Wes Craven, dit jaar werd de oeuvreprijs uitgereikt aan regisseur, schrijver en producent Neil Jordan. Neil Jordan was zelf aanwezig, en vertelde tijdens een masterclass het een en ander over zijn films.

The Company of WolvesNeil Jordan begon, toen hij begin twintig en werkeloos was, met het schrijven van korte verhalen. De korte verhalen werden scripts, en Jordan kreeg de kans om samen met (de net naar Ierland verhuisde) John Boorman,  aan het script van diens film Excalibur te werken. Met Angel (1982) zette Jordan zijn eerste schreden als regisseur. Hoewel je Jordan niet zo een-twee-drie een genre-regisseur zou noemen, is ‘het fantastische’ zeker een terugkerend gegeven in de door hem geregisseerde films. Met zijn weerwolfthema is The Company of Wolves (1984) Jordans eerste uitstapje in het horrorgenre. Neil Jordan en Angela Carter schreven het script van The Company of Wolves in twee weken. Jordan en Carter namen omstebeurt een scène voor hun rekening; een belangrijk voorwaarde was dat elke scène een surrealistisch element moest bevatten. Het eindresultaat was een surrealistisch sprookje met noemenswaardige special effects.

Ook High Spirits (1988) had de genre-fan het nodige te bieden wat betreft special effects en horror make-up. Het verhaal neigde echter naar het kluchtige, wat de film niet ten goede kwam.

High SpiritsMet Interview With The Vampire (1994) keerde Jordan na The Crying Game (1992) sterk terug naar het horrorgenre. Jordan had veel vrijheid gevraagd en gekregen om Interview With The Vampire te maken “misschien zelfs teveel” volgens hemzelf. Jordan had het recht van ‘final cut’, maar was zich er terdege van bewust dat een final cut niet zoveel voorstelt als het publiek er niets van vindt. Jordan stelt dan ook: “De final cut is eigenlijk overgebleven van de ‘auteur’-periode van de jaren zeventig. Nu hoeft men niet zo nodig zijn stempel ergens op te drukken.”

Over de keus van Tom Cruise als de vampier Lestat is Jordan duidelijk “het is een goede acteur, die Lestat goed neerzette”. Maar over het gerucht dat karakteracteur Daniel Day Lewis benaderd was voor de rol van Lestat grapt Jordan: “Kun je je het voorstellen; Lewis die 32 weken in een doodskist ligt!”.

Interview with the Vampire
Ook Jordans nieuwste film, Byzantium (2012), is een vampierfilm, maar gemaakt met een veel kleiner budget en zonder de bemoeienissen van een grote filmstudio. Omdat het een onafhankelijke film is, liep Jordan tegen diverse obstakels op, zo was het vinden van een goede locatie erg moeilijk. Als Jordan bijvoorbeeld Megan Fox had gecast, dan had hij veel betere locaties kunnen krijgen, maar hij wilde met betrekking tot de cast geen concessies doen en bleef Gemma Arterton trouw.

Jordan werkt graag met dezelfde mensen; Stephen Woolley heeft bijvoorbeeld diverse films van Neil Jordan geproduceerd. Woolley zag Angel op Cannes en wilde met Jordan samenwerken, The Company of Wolves was hun eerste gezamenlijke project. Ook editor Tony Lawson heeft regelmatig met Jordan samengewerkt, The Butcher Boy (1997), Byzantium en Ondine (2009) zijn slechts enkele voorbeelden. De oplettende kijker zal hebben gemerkt dat acteur Stephen Rea ook regelmatig in Jordans films terugkeert. Rea’s rollen in Angel en The Crying Game heeft Jordan zelfs met Rea in gedachten geschreven.

Boeken staan vaak aan de basis van Jordans films, denk aan The Interview With The Vampire, The End Of The Affair (1999) en Breakfast On Pluto (2005). Neil Jordan vindt dat een goed boek eigenlijk niet verfilmd moet worden, maar krijg je als regisseur toch de kans, dan moet je ook de volledige vrijheid hebben om het verhaal aan te passen. Breakfast On Pluto was voor Jordan een “exercise in free form”. Het is net als The Butcher Boy gebaseerd op een boek van Pat McCabe. Het verhaal van Breakfast On Pluto  sprak Jordan erg aan, maar hij was huiverig om weer een film over travestie te maken; Jordan had al enkele screentests gedaan met acteur Cillian Murphy, maar bleef de film uitstellen. Op gegeven moment vroeg Murphy of Jordan in godsnaam nu eens de film wilde maken, voor hij te oud zou worden om de rol van Kitten te spelen, en zo geschiedde.

Neil Jordan tijdens Imagine – Copyright Marjolein KeijserHoewel Jordan zich niet specifiek aangetrokken voelt tot het ‘fantastische’, houdt hij van het surrealistische. Vooral de vervagende grens tussen realiteit en surrealiteit spreekt hem erg aan. Op mijn vraag hoe belangrijk de mythen en legenden van Ierland zijn voor de surrealistische noot in zijn films gaf Jordan als antwoord: “Deze zijn erg belangrijk, maar ik weet niet precies waarom. Eigenlijk zijn alle mythen en legenden van Ierland verdwenen, ze bestaan alleen nog maar in mijn films, zoals Ondine. Eigenlijk zou ik graag een trilogie van films willen maken, gebaseerd op de Ierse mythologie.” Nadenkend over de surrealiteit in zijn films voegt Jordan hier aan toe: “Ik ben opgegroeid tijdens The Troubles [de problemen in Noord Ierland, red.], dat is op zich al surrealistisch genoeg.

De laatste jaren is Jordan vooral bezig met de populaire televisieserie The Borgias (2011-), “ook een soort vampiers” zegt Jordan gekscherend. Dat hij nu televisie maakt, vindt hij geen probleem “TV is tegenwoordig de nieuwe cinema. Er is een constante stroom van nieuwe afleveringen mogelijk.” Hoewel de Borgias niet bepaald een horrorserie is, belooft er een interessante  aflevering aan te komen waarin één van de personages (ik zal niet zeggen welke) sterft. Jordan: “Ik stuur hem naar de hel. Echt heel erg horror!” Dat horen wij graag.