Imagine report: Enemy (Denis Villeneuve)

Adam werkt als docent aan de universiteit. Hij leidt een zeker maar nogal saai leven. Hij heeft wel een vriendin maar het seksleven wat ze erop nahouden is passieloos. Om zichzelf nog enigzins te vermaken huurt hij een dvd. Tot zijn grote verbazing ziet hij in de film een acteur die wel heel erg veel wegheeft van… zichzelf! Hij ondergaat een speurtocht naar de acteur maar wat hem te wachten staat is niet waarop hij had gehoopt.

Enemy regisseur Denis Villeneuve wist ons al eerder te verrassen met het ingetogen maar o zo spannende Prisoners. Enemy was al voor die film opgenomen. Het is heel goed mogelijk dat studio bij het zien van het resultaat ervoor heeft gekozen om deze juist uit te brengen na Prisoners. Deze is namelijk een stuk ‘makkelijker’ voor het gemiddelde bioscooppubliek. Want als er iets zeker is is dat Enemy moeilijk te kwalificeren valt. Enemy is dan ook niet zoals de gemiddelde horrorfilm. De zoektocht naar de dubbelganger is echt veel meer dan dat.

Adam, voortreffelijk gespeeld door Jake Gyllenhaal, wordt tijdens zijn zoektocht naar de dubbelganger geplaagd door bizarre nachtmerries waarin mensen vermengd worden met insecten. Daarnaast is er ook een terugkerende Tarantula die steeds bizardere vormen aanneemt. Situaties en levens veranderen steeds waardoor je al snel het idee hebt naar een film van Lynch of Dostoyevsky zit te kijken. Het wordt al snel duidelijk dat die beelden een metafoor zijn voor diverse situaties in zijn leven. Villeneuve weet daarmee een alledaags leven tot een degelijk horrorverhaal te veranderen. Het mooie is dat we tot een zekere hoogte niet doorhebben wie nu precies de hoofdpersoon is in dit verhaal. Gaat het hier wel om Adam? Is Adam niet de dubbelganger hier en is Anthony niet de hoofd persoon? Is Adam niet gewoon Anthony en leidt hij niet een dubbelleven? Beide personages staan namelijk op het punt van een belangrijke ontwikkeling in hun leven en beide weten hier niet mee om te gaan. Adam en Mary leven niet een gelukkig bestaan. Adam, met zijn zachtaardige karakter, heeft zich ergens er al bij neergelegd dat zijn leven niet meer gaat worden dan dit. Wanneer hij echter zijn dubbelganger ziet wordt dit meer dan alleen een zoektocht naar een ander persoon. Het wordt een zoektocht naar een andere leven. Anthony is namelijk, in tegenstelling tot Adam, een flamboyante persoonlijkheid. Hij lijkt erg zeker van zichzelf maar hij weet zich geen raad met zijn hoogzwangere vriendin Helen (een bloedmooie Sarah Gadon).

Wanneer Adam en Anthony elkaar ontmoeten en er achter komen dat werkelijk alles qua uiterlijk, zelfs de moedervlek, hetzelfde is weten beide zich geen houding tot elkaar te nemen. Adam lijkt toenadering te willen maar Adam is helemaal niet blij met de inmenging van Adam in zijn leven. Anthony begint vraagtekens te stellen bij de zwangerschap van zijn vriendin. Is dit kind wel van hem? Kwaad en gefrustreerd beschuldigt hij Adam hiervan. Anthony weet de beschuldigingen niet van zich af te schudden en is duidelijk de mindere partij van de twee. Anthony wilt, in ruil voor de zwangerschap van zijn vriendin Helen met Adam’s vriendin Mary naar bed. Adam besluit onder zware druk akkoord te gaan. Helen, de vriendin van Anthony heeft al snel door dat haar vriend niet haar vriend kan zijn en gaat op onderzoek uit. Deze bizarre situaties lijken allen een metafoor voor het willen leiden van een ander bestaan.

Het moge duidelijk zijn dat Enemy niet is weggelegd voor de gemiddelde horrorliefhebber. De film behoort met alle metaforen misschien beter thuis in een arthousebioscoop dan in de gemiddelde collectie van de horrorliefhebber. Toch is de film het bekijken waard. Het laat op een vrij surrealistische manier zien waar de meeste mannen op een gegeven punt staan in hun leven. ‘Wil ik wel verder met dit saaie leven?”Kan ik het aanstaande vaderschap wel aan?’ Vragen die meer angsten opwekken dan menig monster of achter tieners aanzittende psychopaat.