Recensie: Prometheus (Ridley Scott, 2012)

Is het nou wel, of is het nu niet… Jawel, we kunnen het nu met zekerheid zeggen. Prometheus is daadwerkelijk een Alien-prequel. Maar het is nog maar de vraag of het net zo’n klassieker gaat worden.

Het punt is natuurlijk dat je met veel te hoge verwachtingen in de bioscoopstoel plaatsneemt als je weet dat de film die je gaat bekijken van de hand van Ridley Scott is. De man die met zijn fenomenale Alien in 1979 heel effectief de horror de sciencefiction in bracht en drie jaar later met Blade Runner het hele genre naar een hoger plan tilde. Als je dan ook nog weet dat Prometheus zich in hetzelfde universum als Alien afspeelt, dan zit je helemaal op het puntje van je stoel. Met zo’n maf brilletje op je snoet, want de film is nu eenmaal in 3D geschoten.

Het moet gezegd, Prometheus ziet er juist met dat 3D ding op je snufferd prachtig uit. De proloog is adembenemend, intrigerend en komt glashelder je netvlies op. Alleen daarin zit al een levensgroot verschil met het donkere en duistere Alien, waarin een groot deel van de spanning in het duister verstopt lag. Prometheus kiest voor een andere beeldtaal, waarin alles duidelijk te zien is. Direct na de beelden van een onbekende planeet (die net zo goed de aarde kan zijn, daar ben je niet achter) schiet de film door naar het Schotland van 2089, zo’n 33 jaar voor de gebeurtenissen in de eerste Alien-film. In grotten wordt tijdens een expeditie die door Elizabeth Shaw (Noomi Rapace) wordt geleid een aantal tekeningen gevonden die suggereren dat de mensheid door buitenaardse wezens op aarde is gezet. Of anders dat de mensheid in ieder geval door een buitenaards ras een handje is geholpen in de ontwikkeling.

Daar heb je meteen de titel te pakken. Prometheus is in de Griekse mythologie degene die Zeus vuur stal en aan de mensheid gaf. Dat vuur stelde hen in staat metaal te smeden en daarmee kreeg de menselijke beschaving een dusdanige kickstart dat de mensheid op hetzelfde niveau als de goden kwam te staan. Zonder dat hij ook maar een seconde genoemd wordt, denk je direct aan het boek Waren De Goden Kosmonauten? van Erich von Däniken, dat ongetwijfeld bij het uitwerken van het idee een inspiratiebron is geweest. Hoe dan ook, met die grottekeningen en andere overleveringen uit oude beschavingen, vallen voor de hoofdpersonen de puzzelstukjes in elkaar en lijkt het een uitnodiging om de buitenaardsen op te gaan zoeken. Gefinancierd door Weyland Industries (ongetwijfeld een voorloper van de firma Weyland-Yutani uit de Alien-films) wordt enkele jaren na de ontdekking van die grottekeningen een expeditie op touw gezet en vertrekt het ruimteschip Prometheus met de bemanning in kunstmatige slaap en de androïde David (een aalgladde Michael Fassbender) achter de knoppen de reis richting hetgeen de bron van het leven op aarde zou kunnen zijn. Een reis waarvan je als kijker direct weet 'dat loopt natuurlijk nooit goed af'.

En daar begint qua verhaal eigenlijk de schoen een beetje te wringen. Want als je heel erg kort door de bocht gaat, zou je kunnen stellen dat Prometheus verhaaltechnisch een met veel groter budget gemaakte remake van Alien is. Eentje die een stuk lichter en meer helder (en daarom stukken mooier) in beeld is gebracht, maar waarvan het verhaal redelijk binnen de verwachtingen en in die eerdere film uitgezette lijnen blijft. Waar Alien daadwerkelijk de horror naar sciencefiction bracht, zijn in Prometheus de horrorelementen toch een stuk minder schrikbarend en is de film meer traditionele sciencefiction. De schrikeffecten hebben plaats gemaakt voor (al dan niet filosofisch te noemen) verwondering.

Prometheus richt zich meer op de hersenpan van de kijkers in plaats van hun onderbuik. De grootse schaal heeft het gewonnen van de claustrofobische spanning. De bombastische soundtrack overstemt de stiltes die Alien soms zo eng maakten.

Er zitten echter nog steeds wel klassiek te noemen scènes in voor de liefhebbers van de betere gore, maar stiekem hoop je toch op een baanbrekend werkje zoals Alien dat was, of Blade Runner. En dat is Prometheus niet. Het is gewoon een van de betere sciencefictionfilms van de afgelopen decennia en hoe dan ook nu al de beste sciencefiction van dit jaar. Prachtig gefilmd, razend spannend, af en toe een flink schrikmomentje, stemt tot nadenken over wie we zijn en waar we vandaan komen… Maar Prometheus is geen film die over een aantal jaar de geschiedenisboeken in zal gaan als een ‘game changer’. In tegenstelling tot Scotts eerdere sciencefictionfilms, die daar wel elk een dik eigen hoofdstuk in hebben.

[yasr_overall_rating null size="--"]