Wat is een betere manier om het nieuwe jaar te beginnen, dan met een boek die je de ogen opent. Dit is namelijk precies wat Caitlin Doughty met haar boek bereikt bij haar lezers. Op onverschrokken wijze beschrijft ze haar bijzondere relatie met het onderwerp dood en hoe ze hiermee de confrontatie aangaat met haar zelf en de ideeën die de (Amerikaanse) maatschappij tentoon spreidt over hoe er met de dood wordt omgegaan.
Op achtjarige leeftijd ziet Caitlin Doughty een leeftijdgenootje dood neervallen. Dit moment raakt haar diep, maar haar ouders, die ook getuige zijn van het ongeluk, weigeren erover te praten. Ze hekelt de manier waarop haar ouders, en vele anderen in het Westen, met de dood en dode mensen omgaan en besluit daarom op twintigjarige leeftijd in een crematorium te gaan werken. In ‘Als de rook om je hoofd is verdwenen’ beschrijft ze haar jaren in het crematorium. Zonder iets te verbloemen vertelt ze over het dode lichaam, het ophalen van lijken, de preparatie in het crematorium, de verbranding, de verwerking van botten en het verzamelen van de as. Op liefdevolle wijze en met de nodige (zwarte) humor maakt ze de dood bespreekbaar.
De dood blijft voor de meeste van ons in nevelen gehuld. Wie weet er namelijk precies wat er met een lijk gebeurd, wanneer het gecremeerd wordt? Daarom is de titel van Doughty’s boek ‘Als de rook om je hoofd is verdwenen’ ook zo passend gekozen. Wat zij met haar boek probeert te bereiken, is juist de vaagheid en geheimzinnigheid rond het sterven weg te halen voor haar lezers. Met haar boek poogt zij een eerlijk beeld te scheppen van de dood, zijn rituelen en het begraven, dan wel cremeren. Ze bespreekt hierbij uitgebreid welke manieren in welke tijden gangbaar zijn en hoe begrafenissen dan wel crematies zich door de jaren heen hebben ontwikkeld. Je moet als lezer hierbij wel rekening houden dat het een Amerikaans boek is en de meeste ervaringen gebaseerd zullen zijn op de Amerikaanse samenleving. Hierbij maakt ze gebruik van verschillende documentatie, waar de verschillende geloven (bijvoorbeeld het Boeddhisme, Red.) met hun kijk tegen de dood, de revue passeren. Ze heeft hiervoor ook video’s gemaakt, waarnaar ze verwijst in haar boek:
Het boek kan beschouwd worden als non-fictie en is gebaseerd op waargebeurde feiten. Verwacht dan ook niet een spannende thriller, maar een goed leesbaar verslag over Doughty’s zoektocht naar alles wat met de dood te maken heeft en haar veranderende kijk hierop. Doughty is om jonge leeftijd getuige van een tragisch sterfgeval en raakt hierdoor geobsedeerd door de dood. Ze raakt haar gevoel van veiligheid kwijt en is bang om haar dierbaren te verliezen. Dit heeft als gevolg dat ze bizarre rituelen uitvoert (zoals in haar blouse spuwen, Red.) om ervoor te zorgen dat ze de grip op de situatie houdt. Natuurlijk is dit gevoel van veiligheid maar schijn, want hoe kunnen bepaalde rituelen invloed hebben op de sterfelijkheid van je dierbaren? Doughty blijft veel met de dood bezig en besluit hierdoor op jonge leeftijd in een crematorium te gaan werken. Op heldere wijze beschrijft ze dit proces zonder details te schuwen. Daarbij besteedt ze ook aandacht aan de van oorsprong idealistische ideeën, die ze heeft over hoe het proces van sterven eruit zou moeten zien voor degenen die achterblijven. Ondanks het zware onderwerp is de schrijfstijl van de auteur toegankelijk en boordevol zwarte humor, wat doet denken aan de bekende serie ‘Six Feet Under’.
Het resultaat is een goed leesbaar en zeer interessant boek, die de moeite van het lezen meer dan waard is. Wanneer je bang bent voor de dood, juist gefascineerd door het onderwerk of gewoon een liefhebber van ‘Six Feet Under’, dan zal: ‘Als de rook om je hoofd verdwenen is.’ je zeker aanspreken. Behalve een boeiend verhaal over de persoonlijke ontwikkeling van de schrijfster, bevat het boek veel feiten, ontwikkelingen en vooral veel droge humor met betrekking tot de dood.
‘Als de rook om je hoofd verdwenen is’ is geschreven door Caitlin Doughty en gepubliceerd door Uitgeverij Atlas Contact. Het boek is verkrijgbaar/bestelbaar in de betere boekhandel en webwinkel. Meer informatie over Caitlin Doughty.