Recensie: The X-Files seizoen 11

Jubileum

Vandaag, op 10 september, is het 25 jaar geleden dat Chris Carter's The X-Files op tv in première ging. De serie, over een afdeling binnen de FBI (de X-Files) die paranormale zaken onderzoekt, bleek een groot succes. Dit succes was voor een groot deel te danken aan de twee Special Agents van de X-Files: Fox 'Spooky' Mulder (David Duchovny) (een echte 'believer') en scepticus dokter Dana Scully (Gillian Anderson), speciaal geselecteerd om Mulder's paranormale theorieën onderuit te halen. De voortdurende strijd, maar ook chemie, tussen de twee tegenpolen zorgde voor vele leuke en soms zelfs hilarische kijkmomenten. Andere belangrijke personages waren Walter Skinner (hun baas), The Cigarette Smoking Man (hun grootste tegenstander), The Lone Gunmen (drie computer hackende conspiracy nerds) en Deep Throat (hun informant).

The Monster of the Week

Hoewel de rode draad van de serie een sciencefiction-thema had (buitenaards leven, alien abductions, alienengineering etc.), werd er ook veel aandacht besteed aan horroronderwerpen. Deze op zich staande horrorafleveringen werden door fans liefkozend 'The Monster of the Week' (MOTW) genoemd. Vampiers, spoken, zeemonsters, parasieten, freaks, demonen, zombies en klopgeesten zijn slechts enkele monsters die de revue passeerden. Memorabele MOTW-afleveringen waren Squeeze (en het vervolg Tooms), Home, The Host, Humbug, X-Cops, Bad Blood, Clyde Bruckman's Final Repose, Chinga, The Post-Modern Prometheus en Never Again. Als je de X-Files nog niet kent, dan zijn dit echte aanraders.

Ryan Reynolds, Michael Bublé en Shia LeBeouf

Niet alleen de personages en onderwerpen maakten de X-Files zo sterk, ook de afwisselende toon van de afleveringen droeg daaraan bij. Deze varieerde van bloedserieus en doodeng, tot dolkomisch en absurd. Dat gevestigde namen zoals Stephen King (schrijver van Chinga) en Jodie Foster (de stem van Betty in Never Again) meewerkten aan de X-Files maakte het nog leuker. Voor velen betekende de serie ook een opstapje. Hedendaagse sterren als Ryan Reynolds, Michael Bublé en Shia LeBeouf hadden lang voordat ze beroemd werden een rolletje in de hitserie.

The end, part one

De eerste reeks van de X-Files bestond uit 9 seizoenen en liep van 1993 tot 2002. In seizoen 8 en 9 wordt Fox Mulder grotendeels vervangen door Special Agent John Doggett (Robert Patrick). In het negende seizoen komt Special Agent Monica Reyes (Annabeth Gish) erbij. De fans missen het oude format en de interactie tussen Mulder en Scully, en de kijkcijfers dalen. Chris Carter besluit daarom in 2002 een eind aan de serie te breien. In 2008 wordt er nog een film uitgebracht (I Want to Believe) met een losstaand paranormaal verhaal. Dit is overigens de tweede X-Files-film. De eerste werd uitgebracht in 1998 toen de serie nog in volle gang was. In deze film stond het terugkerende sciencefiction-thema centraal (eigenlijk was het gewoon een hele lange X-Files-aflevering).

Revival

In 2016 wordt de serie nieuw leven ingeblazen en komt er een tiende seizoen. Het bestaat uit 6 afleveringen en draait, net zoals in het begin, weer om Fox Mulder en Dana Scully. De revival slaat aan en in 2018 volgt seizoen 11, met 10 afleveringen. Dit is nu verkrijgbaar op DVD en Blu-ray. Seizoen 11 is een goede afspiegeling van de sfeer en stijl van gehele X-Files-serie. De rode draad met het sciencefiction-thema komt in 3 afleveringen terug: 1 (My Struggle III), 5 (Ghouli) en 10 (My Struggle IV). In de overige afleveringen komen diverse thema's aan bod, zoals het Mandela-effect, dubbelgangers, hekserij en Artificial Intelligence. We zien veel oude bekenden terug, maar er worden ook nieuwe personages gepresenteerd (ik verklap niet wie vanwege de spoilers). Het is een sterk seizoen waarin goed geacteerd wordt. Het bevat enkele van mijn favoriete afleveringen van de hele serie.

Coming of middle age

Seizoen 11 gaat soms behoorlijk de diepte in. In diverse afleveringen staat de 'coming of middle age' centraal: het ouder worden, vervlogen jaren en de vergankelijkheid. In 'The Lost Art of Forehead Sweat' maken we kennis met Reggie Something, een oud-collega van Fox en Dana, of toch niet? Het is een van de grappigste aflevering die ze ooit hebben gemaakt met een duidelijke politieke boodschap (enige kennis van de X-Files en de Amerikaanse politiek is vereist). Het pareltje 'Rm9sbG93ZXJz' (Followers in Base64-code) zou niet misstaan in Black Mirror. Het is een herkenbare aflevering, met opvallend weinig dialoog, over de invloed van AI op ons dagelijkse leven. Een van de engere afleveringen van seizoen 11 is 'Familiar' die erg doet denken aan Channel Zero: Candle Cove. In ‘Plus One’ is er een mooie dubbelrol weggelegd voor Karin Konoval, en in ‘Kitten’ speelt Haley Joel Osment een gastrol.

Easter eggs

Er zitten veel easter eggs verstopt in het elfde seizoen. Let bijvoorbeeld maar eens op de intro’s van de afleveringen. Ook kun je in aflevering 3 muziek van David Duchovny horen. In aflevering 2 zit een verwijzing naar aflevering 4, en in diverse afleveringen komt een foto voorbij van This Man (van de ‘ever dream this man’ hoax). Het is dus echt de moeite waard om afleveringen terug te kijken. De Blu-ray heeft leuke (en lange) extra’s. Naast het gebruikelijke audiocommentaar is er bijvoorbeeld een documentaire over het Scully-effect, en een vraaggesprek tussen Gillian Anderson en David Duchovny. Het enige nadeel van de Blu-ray is het onduidelijke menu waarin de geselecteerde optie niet altijd goed zichtbaar is.

The end, part two

Zoals het er nu naar uit ziet, is het elfde het laatste seizoen met Dana Scully. Gillian Anderson heeft aangegeven niet meer verder te willen met de serie omdat ze andere dingen wil doen met haar leven en carrière. Ik zou het zwak vinden als de serie zonder haar toch verdergaat, al is er wel ruimte voor een aantal spin-offs. Als dit het allerlaatste seizoen van de X-files is, dan is het een mooie en waardige afsluiter. Het is een perfect seizoen om mee te stoppen.

Seizoen 11 van The X-Files is nu verkrijgbaar op DVD en Blu-ray.

Serie: The X-Files - seizoen 11
Showrunner: Chris Carter

Waardering: 4/5 sterren
Bloody Mary proefnotitie:
"Helemaal het einde."