Recensie: Relic (Natalie Erika James, 2020)

Tijdens het nieuwe coronatijdperk blijven films uitgesteld worden en kunnen we pas over een tijdje van blockbusters als No Time to Die, Wonder Woman 1984 en Black Widow genieten. Gelukkig voor ons valt de grootte van het aanbod (kleine) horrorfilms van de afgelopen maanden niet tegen. Na The Wretched, I See You en The Rental, is ook het filmdebuut van de Australische regisseuse Natalie Erika James verschenen, genaamd Relic.

Als je de film nog niet gezien hebt, ga dat eerst doen! Er zullen namelijk heel wat spoilers genoemd worden in de onderstaande recensie.

[yasr_overall_rating size="--" postid="106729"]

Een makkelijk, leuk filmpje is Relic niet. Wat Relic ook niet is, is dé engste film van 2020, ondanks dat de trailer dit visueel toch wel doet vermoeden. Ik dacht dat ik een film zou gaan zien die mij van mijn sokken zou blazen en waardoor ik een paar nachtjes moeite zou hebben met slapen. Dit was echter niet het geval. Betekent dit dat Relic echter daarom een slechte film is? Ab-so-luut niet. Het betekent wel dat ik mijn verwachtingen los moest laten. Relic is genuanceerd familiedrama met horrorelementen. Als je vooral naar een bloederige, vlotte, conventionele horrorfilm wilt gaan, dan zal deze film waarschijnlijk zwaar tegenvallen.

Een moeder, Kay (Emily Mortimer), en dochter, Sam (Bella Heathcote), gaan naar hun moeder/oma, Edna (weergaloze rol van Robyn Nevin). Edna kunnen ze echter nergens vinden en als ze na drie dagen vermist te zijn geweest vrolijk thee staat te maken in de keuken, realiseert vooral Kay zich dat Edna niet langer op zichzelf kan wonen. Wat volgt, is een lange, pijnlijke (en soms smerige) weg naar de acceptatie van dementie van een geliefd familielid.

Misschien enigszins een open deur: het thema van deze film is dementie. In Relic komen tal van beelden en objecten voor die metaforen zijn voor de ziekte. Van de schimmel in het huis tot het overlopende water en van het lichaam van Edna tot de veranderlijke ruimtes in het huis. Alles staat symbool voor de huiveringwekkende en beangstigende ondergang die iemand met dementie ondergaat. Vooral de schimmel krijgt een belangrijke rol. Het huis waarin Edna woont wordt (zwaar) aangetast door schimmel en, zoals we allemaal weten, begint schimmel klein, waarna het groeit en groeit en het uiteindelijk dingen onleefbaar maakt. Dat is wat dementie is. De langzame, geleidelijke ondergang is ook te zien in het camerawerk. Er komt bijna niet één shot voor waarin de camera stilstaat. Telkens komt de camera (tergend) langzaam dichterbij. Soms lijkt de camera zelf niet meer te weten wat rechtopstaand is en wat niet, wat zich uit in kantelende hoeken (zie ook de poster).

De trailer doet vermoeden dat er een 'monster' in het huis is, maar in de film blijft de komst van dit monster uit. De reden hiervoor is dat het monster zelf de representatie van dementie is. Er wordt dus niet een klinkklare verklaring gegeven van de schimmen en bewegende entiteiten in de film. Je moet als kijker zelf maar gaan invullen hoe deze zich tot het verhaal en de personages verhouden. Het doel van de film is dan ook niet om de kijker doodsbang te maken. Het doel is om de kijker onzeker, onrustig, oncomfortabel en ongemakkelijk te laten voelen. Of je de film nu goed of niet goed vond: dit lukt de regisseuse uitermate goed. Relic doet op momenten ook denken aan The Babadook (2014), The Witch (2015) en Hereditary (2018): alle drie films die in de eerste plaats een dramafilm zijn en in de tweede plaats een horrorfilm. Ook wordt er in deze drie films, net als in Relic, tragisch familiedrama met bovennatuurlijke horror gecombineerd. Waar vooral The Babadook en Hereditary (in mijn optiek)  uiterst enge scènes bevatten, valt Relic op dat vlak toch wat tegen. De 'horrorelementen' voelen niet als enorm origineel aan.

Bij de finale van de film heb ik eveneens mijn twijfels. Zoals net al gezegd: de film is één grote metafoor voor dementie. Het einde versterkt nógmaals die metafoor om het lichaam van Edna letterlijk te laten veranderen van 'normaal' naar een 'zwart skelet-achtig omhulsel'. Het lichaam is niets meer. Als je de metafoor wel doorhad gedurende het kijken, is deze scène niet nodig om de toon van de film effectief te maken en voelt het als overbodig aan. Als je de metafoor niet doorhad, is deze scène niet alleen onduidelijk, maar (zoals ik opmaak uit een paar reacties uit de bioscoopzaal) ronduit grappig. Natalie Erika James schiet zichzelf hiermee enigszins in de voet.

Relic is absoluut een goede film met veel diepere lagen, goede actrices en een origineel verhaal. Het is niet de engste film ooit, maar als je van goed opgebouwde horror houdt, dan is het zeker een aanrader.

Relic met in de hoofdrollen Emily Mortimer, Robyn Nevin, Bella Heathcote draait nu in de bioscoop.